مشکلات دنیاطلبان

پیامبر گرامی(ص) فرمود:
کسی که از همان آغاز صبح، برترین همت و دغدغه او مربوط به امور دنیایی باشد، در نزد خدا ارج و قدری نخواهد داشت!

و خداوند چهارخصلت را ملازم دل او قرار می‌دهد:
1 - غصه و اندوهی که هیچ‌گاه از او جدا نمی شود،
2 - مشغله و کاری که هیچ‌گاه او را آسوده نخواهد گذاشت.
3 - فقری که هیچ‌گاه به بی‌نیازی نمی رسد.
4 - آرزویی که هیچ‌گاه پایانی ندارد!


قال‌النبی(ص): من اصبح و الدنیا اکبر همه، فلیس من الله فی شیئ والزم قلبه اربع خصال: هما لاینقطع ابداً و شغلاً لا ینفرج منه ابداً و فقراً لا یبلغ غناه ابداً و املاً لا یبلغ منتهاه ابداً.
مجموعه ورام، ج1، ص130

تملق و چاپلوسی 

تعریف و تمجید بیش از حد و نیز ستایش افرادی که شایستگی آن را ندارند و یا حداقل در این حد نیستند، تملق‌گویی است.

بازشناسی شخصیت تملق‌گویان و تملق‌دوستان
تملق‌گویان افراد بی‌هنر و بی‌تلاش و ضعیف‌النفسی هستند که به دلایلی که بیان شد و همچنین به خاطر حقارت شخصیتی و طمع‌ورزی، دور «تملق دوستان» جمع می‌شوند تا با چاپلوسی از موقعیت یا ثروت یا قدرت آنها سوءاستفاده کنند.

«تملق دوستان» هم هرچند در مصدر کاری باشند یا دارای ثروتی و یا قدرتی، افراد حقیرالنفسی هستند که فاقد قدرت و تهذیب نفس واقعی می‌باشند و دوست دارند بیش از آنچه هستند و انجام می‌دهند به نظر آیند و مورد تمجید و تشویق دیگران واقع شوند.

«تملق دوستان» و «تملق‌گویان» مثل دو تیغه قیچی، افراد صالح و توانمند را به حاشیه‌ها می‌رانند و بهره‌دهی آنها را به مردم و اجتماع قطع می‌کنند!

این دو گروه مضرترین اقشار برای خوشبختی فردی افراد و توسعه و سعادت جامعه هستند.

خداوند سبحان در آیه 188 آل‌عمران درباره تملق دوستان فرموده‌اند:
لا تحسبن الذین یفرحون بما اتوا و یحبون ان یحمدوا بما لم یفعلوا فلا تحسبنهم بمفازه من‌العذاب و لهم عذاب الیم

گمان نکن آنهایی که از کارهای زشت خودشان خوشحال می‌شوند و دوست دارند (مردم آنها) را به خاطر کار (خوبی) که نکرده‌اند مورد تعریف قرار دهند از عذاب‌الهی برکنارند، (بلکه برعکس) برایشان عذاب دردناکی است!

دراین آیه خداوند سبحان به تملق دوستان وعده عذاب دردناک داده است!

شاید علت اینکه اولین آیه سوره حمد ستایش و حمد را فقط مخصوص خداوند متعال دانسته است برای پیش‌گیری از افتادن مومنان در دام تملق‌گویی و چاپلوس‌پروری باشد.

زیرا تملق‌گویان بزرگترین گروهی هستند که ابزار دست رندان روزگارند، ظالم‌پرورند و توجیه‌کننده ظلم‌ ظالمان می‌شوند.

حاضرند برای به دست آوردن نان یا مقام و یا کسب شهرت دست به هر کاری بزنند و هرطور که صاحبان زر و زور و تزویر مایلند؛ به توجیه کارهایشان بپردازند.

تملق‌گویان هم ظالمند، هم توجیه کننده ظلم ظالمانند و هم ظالم‌پرورند!

«تملق‌ دوستان» نیز تملق‌پرورند و ضمن اینکه در جرم آنها شریکند به دلیل چاپلوس‌پروری عذاب دردناک و مضاعف دارند!
محمدرضا حقیقت

آیت الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)
رَویَ اَبُو حَمزِهِ ثَمالی قالَ: کانَ عَلِیُّ بنُ الحُسَینِ عَلَیهِمَا السَّلامُ یَقُولُ: اِبنَ آدَمُ لایَزالُ بِخَیرٍ ماکانَ لَکَ واعِظٌ مِن نَفسِکَ وَ ماکانَتِ المُحاسِبَه مِن هَمِّکَ وَ ماکانَ الخَوفُ لَکَ شِعاراً وَ الحُزنُ لَکَ دِثاراً. اِبنَ آدَمُ! اِنَّکَ مَیِّتُ وَ مَبعُوثٌ وَ مَوقُوفٌ بَینَ یَدَیِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَسئُولٌ فَاَعِدَّ جَواباً
بحار الانوار، جلد 75، صفحه 147

ابوحمزه ثمالی می­ گوید: مکرّر از زین العابدین (ع) می شنیدم که می فرمودند:
ای پسر آدم!
تو همیشه به سوی خیر و نیکی می­ روی تا موقعی که از نظر درونی پند دهنده ­ای داشته باشی،
و تا موقعی که بررسی و محاسبۀ اعمال خودت را داشته باشی
و تا موقعی که خوف و اندوه از تو مفارقت نکرده باشد، 
خوف، لباس رویین تو
و اندوه، لباس زیرین تو باشد.


ای پسرآدم!
‌تو می­ میری و برانگیخته می ­شوی و در پیشگاه عدل خداوند عزّوجل می­ایستی و در آن هنگام مورد سؤال واقع می‌­شوی، پس جواب­هایت را از الان آماده کن.

انسان در زندگی­ اش تا موقعی به سمت خیر و نیکی پیش می‌­رود که این مسائل جلوی چشمانش باشد:

اوّل: نفس لوّامه، که نکوهش گر انسان نسبت به اعمال زشت است و به انسان پند می­ دهد.
یعنی اگر آن واعظ الهی درونی انسان از بین نرفته باشد، واعظ بیرونی اثر می­ گذارد؛
یعنی باید آن عقل عملی در او باشد.

در روایات داریم اگر واعظ درونی نباشد، واعظ بیرونی کاربرد روی انسان نداشته و هیچ فایده­ ا­­ی ندارد...

اما اگر یک پند دهندۀ درونی داشته باشد، انسان خودش می ­فهمد که باید چکار کند، والا آهن سرد کوبیدن است.

دوّم: بررسی و محاسبۀ اعمال خود را می­ کنی، زیرا انسان­هایی هستند که کاری می ­کنند ولی اصلاً فکر نمی کنند که چه کار کرده ­اند.
باید همیشه رسیدگی کردن به اعمالت مدّ نظرت باشد.

سوّم: خوف از اعمالی که انجام داده­، داشته باشد و دارای بیم و ترس از عذاب الهی در قیامت باشد و موقعی که متوجّه شد بد کرده است، اندوه و ناراحتی از عواقب اعمال زشتش مانند لباس زیرین، او را در برگرفته و از او جدا نشود.

تا موقعی که اینها در انسان باشد، به سمت خیر و نیکی حرکت کرده و عاقبت به خیری دارد.

این مراحل، مقدّمه ­ای بود برای مراحل سخت و دشوارِ بعد که هشدار می‌­دهد.

ای انسان! تو می­ میری و در قیامت برانگیخته می ­شوی و در پیشگاه الهی نگهت می ­دارند و از تو می­ پرسند:
چه کار کردی؟

فکر کن فردا روز قیامت است و می ­خواهی جواب بدهی، حالا جوابی را که می­ خواهی بدهی از الان آماده کن. 

پایگاه اطلاع رسانی آیت الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)